مجازات اعدام مقدم است یا مجازات قصاص ؟

سوال از وکیل جزایی و جنایی در اصفهان :

1-نظر به اینکه محکومعلیه پرونده به علت اجرای مجازات حدی سالب حیات اعدام معدوم گردیده و در عین حال
محکومیت به قصاص نفس و دیات متعدد داشته است با توجه به اینکه واژه مرگ در ماده 435 قانون مجازات
اسلامی به صورت مطلق بیان گردیده و آن اداره محترم طی نظریه شماره 251/93/7 مورخه 1393/2/10 در
خصوص نوع مرگ نیز قائل به افتراق نمیباشد آیا در فرض اعدام محکومعلیه مقررات ماده 435 قانون مجازات
اسلامی قابل اعمال میباشد یا خیر؟ )پرداخت دیات متعلقه(
2-با توجه به اینکه قصاص حق اولیاءدم میباشد آیا اعدام مرتکب که باعث زوال این حق گردیده موجبی برای
تبدیل حق قصاص به دیه میباشد یا خیر؟ به عبارتی مقررات ماده 435 قانون مجازات اسلامی مسئوولیت بیتالمال
در پرداخت دیه مستقر میباشد؟

پاسخ وکیل دادگستری در اصفهان به استناد نظریه مشورتی شماره پرونده: 99-186/2-1938 ک   :

اولاً، در مواردی که متهم به قصاص نفس و مجازات سلب حیات در جرایم مستوجب  حد محکوم شده است، طبق ماده
133 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و ماده 17 »آییننامه نحوه اجرای احکام حدود، سلب حیات، قطع عضو،
قصاص نفس و عضو و جرح، دیات، شلاق، تبعید، نفیبلد، اقامت اجباری و منع از اقامت در محل یا محلهای معین
مصوب 1398 «اجرای قصاص مقدم است، چون اجرای مجازات حدی موضوع قصاص را از بین میبرد؛ ولی در
صورت عدم مطالبه فوری اجرای قصاص یا گذشت یا تبدیل به دیه، مجازات حدی اجرا میشود.
ثانیاً، کلمه »مرگ «در ماده 435 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 ، مطلق بوده و هر نوع مرگی را اعم از
مرگ ناشی از بیماری یا خودکشی یا مرگ با اجرای حکم قصاص نفس و یا اجرای حدود را شامل میشود.

تجدیدنظر دادستان از حکم صادره دادگاه

  سوال از وکیل کیفری در اصفهان  :

با عنایت به ماده 442 قانون آیین دادرسی کیفری چنانچه دادستان از حکم صادره درخواست تجدیدنظر نکرده باشد
و محکومعلیه نیز حق تجدیدنظر خود را اسقاط یا مسترد نماید و تقاضای تخفیف مجازات نماید دادگاه اقدام به
تخفیف مجازات مینماید و حکم صادره نیز قطعی میباشد که با عنایت به عدم ذکر شاکی در ماده مذکور اعتراض
از سوی شاکی مانع تخفیف مجازات نمیباشد. چنانچه در مهلت مقرر دادستان اعلام نماید به دادنامه اعتراض ندارد
و یا در مهلت مقرر درخواست تجدیدنظر ننماید و محکومعلیه اقدام به اسقاط حق تجدیدنظر نماید لیکن شاکی اقدام
به تجدیدنظرخواهی نماید از طرفی طبق ماده مذکور دادگاه باید اقدام به تخفیف مجازات نماید و از طرف دیگر
دادگاه تجدیدنظر نیز باید به اعتراض شاکی رسیدگی و اقدام به صدور حکم نماید در این صورت کدام یک از
دادنامههای صادره دادنامه قطعی میباشد و قابلیت اجرا دارد؟ به عنوان مثال در مواردی ممکن است شاکی به قلت
مجازات اعتراض نماید که طبق ماده 458 ق.آ.د.ک دادگاه تجدیدنظر باید اقدام به تشدید مجازات نماید لیکن از
طرفی مجازات مندرج در دادنامه بدوی نیز با لحاظ اعمال ماده 442 قانون مذکور قطعی گردیده است.

پاسخ وکیل در اصفهان  به استناد نظریه مشورتی شماره پرونده: 99-168-1939 ک :

فرض ماده 442 قانون آئین دادرسی کیفری مصوب 1392 باتوجه به فلسفه وجودی آن که کاهش یک مرحله از
دادرسی و تسریع در رسیدگی و قطعیت آرا میباشد، ناظر بر مواردی است که پرونده امر با وجود قابلیت
تجدیدنظرخواهی محکومٌعلیه، به لحاظ عدم تجدیدنظرخواهی از سوی دادستان و شاکی خصوصی یا استرداد
درخواست تجدیدنظر از سوی نامبردگان، قابلیت طرح در مرجع تجدیدنظر را نداشته باشد. بنابراین، درفرض سؤال
که شاکی خصوصی از حکم صادره محکومیت، تجدیدنظرخواهی نموده است، مورد مطروحه از مصادیق ماده 442
قانون آئین دادرسی کیفری مصوب 1392 خارج بوده و دادگاه تجدیدنظر، مطابق مقررات رسیدگی و رأی لازم را
صادر خواهد نمود. بدیهی است که دادگاه تجدیدنظر مطابق ماده 459 قانون فوقالذکر، درصورت استحقاق
محکومٌ علیه، در مجازات وی تخفیف خواهد داد.